Usłysz Reaguj

Grudzień 2020 – Marzec 2022

W projekcie poruszamy kwestie związane z tematem przemocy wobec mniejszości kulturowych, narodowościowych i religijnych. Zastanawiamy się, jak przemoc objawia się w przestrzeni i debacie publicznej, a jak w naszym codziennym życiu. Stawiamy pytania dotyczące wykazywania się czujnością i wrażliwością na przejawy werbalnej i pozawerbalnej agresji oraz tego, jak reagujemy, kiedy ktoś w naszej obecności zostanie zaatakowany. To tematy, nad którymi od marca do czerwca pochylają się cztery wielokulturowe grupy w ramach warsztatów Azyl Warszawa 2021. Wykorzystując narzędzia artystyczne i teksty kultury pracujemy w grupach wielokulturowych nad refleksją, jak mobilizować nas samych i innych świadków agresji i dyskryminacji na tle narodowościowym do reagowania i przeciwdziałania takim aktom. Finałem pracy warsztatowej był interaktywny spektakl – spacer Woda jest bardzo zimna, ale nie mogę zostać na brzegu, który odbył się  w przestrzeni miejskiej 20 czerwca 2021 r. z okazji Światowego Dnia Uchodźcy. O oprawę muzyczną spektaklu zadbała wielokulturowa grupa muzyków  Sound in Space Orchestra

Materiały zebrane w fazie researchu, powstałe teksty i dźwięki wykorzystane zostaną w drugiej połowie roku, kiedy to, razem z Tok Fm, przygotujemy na ich podstawie podcast radiowy.

Równolegle do warsztatów i wydarzeń artystycznych organizujemy regularne konsultacje dla osób nowo przybyłych do Polski.

Inicjatywom artystycznym w ramach projektu towarzyszy seria działań wspierających zespół Strefy WolnoSłowej w dalszym rozwoju organizacji: kursy doszkalające oraz kampania fundraisingowa Garażówka WolnoSłowa.

WIELOKULTUROWE WARSZTATY TWÓRCZE

Warsztaty teatralne
W spotkaniach brały udział dwie grupy warsztatowe – międzypokoleniowe grupy migrantów / migrantek i Polaków / Polek. Praca w ramach warsztatów teatralnych skoncentrowana była wokół pisania tekstów, tworzenie choreografii, przygotowanie monologów i scen do spektaklu Woda jest bardzo zimna, ale nie mogę zostać na brzegu.

Prowadzenie: Alicja Borkowska, Katarzyna Stefanowicz

Warsztaty choreograficzne
Spotkania odbywały się w wybrane weekendy od marca do czerwca 2021.
Wielokulturowe i międzypokoleniowe warsztaty choreograficzne oparte były na metodzie improwizacji ruchowej i  elementach improwizacji kontaktowej.

Prowadzenie: Katarzyna Stefanowicz

Warsztaty dramaturgiczne
Uczestnicy warsztatów odpowiedzialni byli za przygotowanie tekstów, które włączono do scenariusza spektaklu Woda jest bardzo zimna, ale nie mogę zostać na brzegu (20.06.2021).

Prowadzenie:  Joanna Mueller, Artur Pałyga

Wszystkie grupy warsztatowe brały udział w warsztatach antyprzemocowych prowadzonych przez Łukasza Wójcickiego.

„Zbliża się południe. Na ekranie smartfona śledzę trasę dostawcy, który zostawi mi jedzenie pod drzwiami. Widzę, gdzie jest, widzę, jak skręcił nie w tę ulicę, widzę, jak czeka na światłach. Dostawca jest ruchomą kropką na mapie.
Zastanawiam się jak często kropka znika. Gdzieś w połowie drogi, nagła sytuacja, ktoś wyjechał na czerwonym. Moje jedzenie nie dojedzie, kropka zniknie, aplikacja zwróci mi pieniądze i prześle mi maila z przeprosinami za zaistniałą sytuację. A może w miejsce kropki podpisanej Ivan pojawi się taka sama kropka z podpisem Mychajło.
Dzwonek do drzwi. Jedzenie czeka pod drzwiami. Nawet nie widzę Ivana ani Mychajły. Znika, zanim zdążę otworzyć drzwi.
Jest tylko kropką, niczym więcej.”

Przemoc może być jaskrawa, głośna i widoczna gołym okiem. Jednak bywa też przezroczysta – obecna w języku, ukryta w codziennych zachowaniach, reakcjach czy komentarzach. Jak ją dostrzec? Często tak głęboko zakorzenioną, że trudną do wydobycia na światło dzienne i – zdawać by się mogło – niemożliwą do nazwania i zwalczenia?
Przez ostatnie miesiące w grupie twórców i twórczyń o różnym pochodzeniu kulturowym uważnie przyglądaliśmy się różnym postaciom przemocy pojawiającej się w naszych biografiach – od najmniejszych jej symptomów po te, które określają tożsamość i wpływają na nasze miejsce w społeczeństwie i świecie. Rysowaliśmy linię od wspomnień z czasów szkolnych, poprzez opowieści o migracji, wojnie, opresji, aż do osobistych codziennych doświadczeń stykania się z przemocą, dyskryminacją, wykluczeniem. Zastanawialiśmy się nad możliwymi formami dostrzegania, sygnalizowania, reagowania i nagłaśniania.
20 czerwca 2021 – w Światowy Dzień Uchodźcy zaprosiliśmy Was do kontynuowania tej rozmowy razem z nami podczas interaktywnego spektaklu-spaceru Woda jest bardzo zimna, ale nie mogę zostać na brzegu.

Twórcy i twórczynie:
Valeriya Baradulina, Agnieszka Bąk, Ivanka Berchak, Lizaveta Bibikava, Alejandra Castelblanco, Dorian Czapla, Ludmiła Dąbrowska, Olha Derlicka, Magda Derrien, Marlena Dudzic, Jacek Filc, Katarzyna Galon, Beata Godlewska, Rita Guretskaya, Barbara Herman, Viera Hres, Kamil Hyszka, Mahina Isaeva, Karolina Kaczorek, Volha Kalakoltsava, Marika Kamler, Bogumiła Karbowiak, Kendall Kartaly, Olha Klochko, Oksana Kolisnyk, Wiktoria Konwent, Paulina Kowalska, Alina Kręcisz, Oksana Kuzhel, Veranika Los, Pavlo Luhovyi, Weronika Madejska, Varya Magomedova, Olesya Malyugina, Dorota Markiewicz, Ián Abel Castillo Martínez, Emilia Pijanowska, Piotr Podworski, Ina Sazon, Bazhena Shamovich, Polina Sivets, Viktor Troyan, Hanna Trubicka, Lena Tschauder, Катерина Твардовська, Ada Tymińska, Iryna Sylinnyk, Magdalena Wojno, Anna Zalevska, Alicja Borkowska, Joanna Mueller, Katarzyna Stefanowicz, Artur Pałyga, Ray Dickaty
Produkcja: Magdalena Duszyńska-Sasin
Promocja: Weronika Chinowska

Zapraszamy do wzięcia udziału w Garażówce WolnoSłowej! Przez cały czerwiec będziemy licytować, dzielić się umiejętnościami, wystawiać warsztaty i przedmioty, wspierając tym samym dalszą działalność Strefy.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej, pomocy z załatwieniem sprawy w urzędzie, porady związanej z legalizacją pobytu czy pracą – odezwij się do nas! Napisz na a.borkowska@strefawolnoslowa.pl podając kontakt do siebie i telefon oraz krótko opisując sprawę, w której potrzebujesz pomocy. Odezwiemy się i postaramy pomóc!

Spotkanie z profesorem Lechem Nijakowskim dotyczące tematu przemocy wobec mniejszości kulturowych, etnicznych, religijnych, jej konsekwencji, jak również metod jej przeciwdziałania. Wykład i towarzysząca mu rozmowa oficjalnie zainaugurował nowy projekt Strefy WolnoSłowej “Usłysz reaguj”. Jednocześnie był inspiracją do pracy nad wydarzeniem performatywnym przygotowywanym od marca przez nasze cztery grupy warsztatowe na Światowy Dzień Uchodźcy 2021.

Lech Nijakowski – dr hab., profesor uczelni, kierownik Zakładu Socjologii Ogólnej w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, stały doradca Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP, członek redakcji „Przeglądu Humanistycznego”, „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria Nowa” oraz „Zdania”. Obszary specjalizacji: genocide studies, socjologia etniczności, socjologia konfliktu, socjologia historyczna, memory studies, analiza dyskursu, współczesne teorie socjologiczne.

Zaczyna się od słów, od małych gestów, złośliwości, zakazów, nakazów, wymagań. Często wydaje się, że niewiele możemy zrobić, a nasza reakcja to tyle, co nic w obliczu przemocy dziejącej się wszędzie i nieustannie – za zamkniętymi drzwiami, na ulicy, w przygranicznym lesie, w pracy, szkole, w zmianach prawa, w rozkazach czy rozporządzeniach. Zaczyna się powoli – przeszkadza nam, jak ktoś się zwraca do innej osoby, uwierają słowa, szturchnięcia, udawanie, że wszystko w porządku, niecierpliwi bezradność, brak reakcji otoczenia. Przeraża obojętność, przyzwalanie na przemoc w obliczu prawa, małe i wielkie manipulacje. I wtedy okazuje się, że tak jak przemoc jest wszechobecna, tak każdy/a ma w sobie – często nieznane dotąd – pokłady siły, żeby zareagować i zacząć działać w czyjejś obronie.

Twórcy i twórczynie: Lizaveta Bibikava, Alicja Borkowska, Ray Dickaty, Marlena Dudzic, Mamadou Goo Ba, Kamil Hyszka, Mahina Isaeva, Magda Janiszewska, Marika Kamler, Bogumiła Karbowiak, Volha Kasenchuk, Olha Klochko, Volha Kolakoltsava, Olesya Malyugina, Dorota Markiewicz, Joanna Mueller, Mikołaj Poncyliusz, Ina Sazon, Viktor Trojan, Monika Trzeciak, Ada Tymińska, Magdalena Wojno, Łukasz Wójcicki, Alexey Vorsoba

POSŁUCHAJ