Ludowa Historia Polski

Do tej pory w ramach cyklu gościli m.in.:  prof. Adama Leszczyńskiego, dr hab. Joannę Dufrat, dr. hab. Barbarę Klich-Kluczewską, dr Katarzynę Stańczak-Wiślicz, Olgę Gitkiewicz, dr hab. Dobrochnę Kałwę, dr Katarzynę Czeczot, dr Marię Kobielską, dr Piotra Laskowskiego, Martę Madejską, dr Ivana Peshkova, dr Monikę Piotrowską-Marchewę, dr Michała Pospiszy, dr Michała Rauszera, dr Jana Wasiewicza, prof. Tomasza Wiślicza, dr hab. Kacpra Pobłockiego, dr hab. Mateusza Wyżgę, dr hab. Annę Sosnowską, Joannę Wawrzyniak, Aleksandrę Leyk, Anetę Prymaka-Oniszk, Macieja Szajkowskiego, Joannę Kuciel-Frydryszak, dr Monikę Piotrowską-Marchewę, dr Jaśminę Korczak-Siedlecką.

W dzisiejszej narracji historycznej dominują dzieje polityczne oraz wydarzenia w rodzaju wojen, bitew i traktatów międzypaństwowych. Perspektywa ta afirmuje podmiotowość elit, państw, narodów, kościołów i klas uprzywilejowanych. Zarazem nie dostrzega społecznego wymiaru historii. Milczy o życiu zwykłych ludzi, o ich doświadczeniu jednostkowym i zbiorowym. A jeśli już spogląda w dół drabiny społecznej, to ma tendencję do traktowania klas ludowych jak biernego i milczącego świadka historii, widza w teatrze dziejów oficjalnych. Na ich scenie chłopi, robotnicy, miejska biedota, ludzie luźni, kobiety, migranci mogą być co najwyżej ofiarą, może i godną upamiętnienia, ale w istocie pozbawioną pozytywnego wkładu w historię.

Tymczasem badania z zakresu historii społecznej, antropologii historycznej, politologii i socjologii historycznej od dawna wskazują na to, że klasy ludowe nie tylko współkształtują obraz dziejów społeczeństw, ale, że są główną siłą stojącą za pewnymi kluczowymi  transformacjami zmieniającymi trajektorię procesów dziejowych. Najważniejszym przykładem jest tu niewątpliwie kształtowanie się nowoczesnej sfery publicznej oraz nowoczesnego rozumienia demokracji i polityki. Procesy te zaczynające się gdzieś w długim XVI stuleciu, a trwające po dziś dzień należy przypisać właśnie sprawstwu klas ludowych. Był to okres zderzania się sił wschodzącego kapitalizmu i oddolnego oporu przeciw starym, ale też tym niesionym przez kapitał formom władzy i eksploatacji. Historia demokratyzacji, formowania się egalitarnego, otwartego społeczeństwa, tworzenia ram prawnych nowoczesnego obywatelstwa, sfery prawa społecznego, uniwersalnych praw człowieka, równości płci i pochodzenia jest w ogromnej mierze funkcją oporu ludowego i walk toczonych przez klasy podporządkowane. W historii Polski znajdujemy mnóstwo przykładów tych procesów, ale niestety nie znajdziemy ich w podręcznikach historii, nie budzą one też zainteresowania polityki historycznej państwa.

Chcemy oddać sprawiedliwość grupom i klasom podporządkowanym i kluczowej roli ich dążeń, autonomii i aspiracji w procesach formowania stosunków klasowych i społecznych układów sił, a szczególnie kształtowania się nowoczesności. Zwrócić uwagę na wydarzenia takie jak bunty chłopskie, ruchy robotnicze, rewolucja 1905 roku, strajki rolne i przemysłowe, walka o równouprawnienie kobiet i mniejszości, by pokazać ich wpływ na kształtowanie się nowoczesnego pojęcia polityczności i politycznej praktyki – rozumianej nie jako sztuka sprawowania władzy, ale jako wyraz podmiotowych aspiracji klas ludowych, narzędzie demokratycznego ich samostanowienia i kontroli władzy.

Prowadzenie: Przemysław Wielgosz

Cykl realizowany dzięki wsparciu Fundacji im. Róży Luksemburg.

KONFERENCJA
27.02.2021
Ludowa Historia Polski // Polityki podporządkowanych. Autonomia, opór, demokracja. (cz. 1)
Ludowa Historia Polski // Polityki podporządkowanych. Autonomia, opór, demokracja. (cz.2)
Ludowa Historia Polski // Polityki podporządkowanych. Autonomia, opór, demokracja. (cz.3)

Spotkania w sezonie 2020/2021
Ludowa Historia Polski // Płynna tożsamość. Od mikromobilności do migracji chłopów staropolskich
dr Mateusz Wyżga

Ludowa Historia Polski // Od Eldorado do Krainy Pieczonych Gołąbków – ludowe utopie w dawnej Polsce
dr hab. Kacper Pobłocki

Ludowa Historia Polski // Czas honoru, czas przemocy w życiu chłopów w dawnej Rzeczypospolitej
dr Jaśmina Korczak-Siedlecka

Ludowa Historia Polski // Emancypantki? Ludowa historia kobiet w PRL
dr. hab. Barbara Klich-Kluczewska, dr Katarzyna Stańczak-Wiślicz

Ludowa Historia Polski // Rzeczpospolita zbuntowana
dr hab. Joanna Dufrat

Ludowa Historia Górnego Śląska

dr hab. Grażyna Kubica-Heller, dr hab. Adam Leszczyński, dr Michał Rauszer, Dariusz Zalega